Σε προηγούμενο άρθρο έγινε αναφορά στη διαδικασία του θηλασμού και την εισαγωγή στερεάς τροφής σε βρέφη από τη στιγμή της γέννησης έως και τον 1ο χρόνο ζωής.

«Ποιο είναι το επόμενο στάδιο? Τι πρέπει να τρώει το παιδί μου μέσα στην ημέρα? Κάνει να φάει ζάχαρη?» είναι μόνο ένα δείγμα από την πληθώρα ερωτημάτων που συχνά προκύπτουν σε νέους γονείς σχετικά με την καθημερινή διατροφή των παιδιών.

Μετά τους 12 μήνες ζωής, περνάμε πλέον στη νηπιακή ηλικία η οποία διαρκεί έως και τα 3 έτη και ακολουθείται από την προσχολική ηλικία, που ολοκληρώνεται με τη σειρά της κατά το 6ο έτος. Πρόκειται για μία περίοδο ορόσημο στη ζωή του παιδιού όσον αφορά την ανάπτυξη του, τόσο σωματικά όσο και πνευματικά, ενώ αποδεδειγμένα φαίνεται να επηρεάζει άμεσα την υγεία του και στη μετέπειτα ενήλικη ζωή.

Σύμφωνα με το Μεσογειακό Πρότυπο Διατροφής, τα παιδιά πρέπει καθημερινά να λαμβάνουν υψηλής ποιότητας τροφές, πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά και με όσο το δυνατόν λιγότερη τροποποίηση. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει -αν όχι να αποκλείονται τελείως- τουλάχιστον να αποφεύγονται σε μεγάλο ποσοστό, όλα τα τυποποιημένα και επεξεργασμένα τρόφιμα τα οποία συνήθως περιέχουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης και αλατιού. Στόχος είναι τα παιδιά να εφοδιάζονται με τροφές που αποτελούν καλή πηγή πρωτεϊνών όπως είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα ψάρια και τα θαλασσινά, το άπαχο κρέας, το κοτόπουλο, το αυγό αλλά και τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες όπως είναι τα φρούτα και τα λαχανικά, τα όσπρια, οι ξηροί καρποί και τα δημητριακά ολικής αλέσεως.

Πιο αναλυτικά, και σύμφωνα με τον Εθνικό Διατροφικό Οδηγό, ακολουθούν απαραίτητες διατροφικές συστάσεις ανά κατηγορία τροφίμων:

1 μερίδα ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ: 150-200gr ωμά ή μαγειρεμένα λαχανικά

1 μερίδα ΦΡΟΥΤΩΝ: 120-200gr φρούτου

1 μερίδα ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ:

  • 1 φλ (250mL) γάλα
  • 1 κεσεδάκι (200gr) γιαούρτι
  • 30gr ή 1 φέτα σκληρό τυρί
  • 60gr ή 2 κ.σ μαλακό τυρί (π.χ. ανθότυρο, κατίκι)
  • ½ φλ (125mL) συμπυκνωμένο γάλα (εβαπορέ)

1 μερίδα ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΩΝ:

  • 1 φέτα (30gr) ψωμί
  • 2 φρυγανιές ή 1 παξιμάδι μεσαίου μεγέθους
  • 70-90gr μαγειρεμένα ζυμαρικά, ρύζι, πλιγούρι
  • 30gr δημητριακά πρωινού
  • 120-150gr μαγειρεμένη πατάτα

1 μερίδα ΟΣΠΡΙΩΝ:

  • 1-2 ετών: 40-60gr μαγειρεμένα στραγγισμένα όσπρια
  • 2-3 ετών: 60-90gr μαγειρεμένα στραγγισμένα όσπρια
  • 4-6 ετών: 90-120gr μαγειρεμένα στραγγισμένα όσπρια

1 μερίδα ΚΡΕΑΤΟΣ:

  • 1-2 ετών: 40-60gr μαγειρεμένο κρέας χωρίς κόκκαλα
  • 2-3 ετών: 60gr μαγειρεμένο κρέας χωρίς κόκκαλα
  • 4-6 ετών: 60-90gr μαγειρεμένο κρέας χωρίς κόκκαλα
  • *4-7 αυγά/ εβδομάδα

1 μερίδα ΨΑΡΙΩΝ-ΘΑΛΑΣΣΙΝΩΝ:

  • 1-2 ετών: 60gr μαγειρεμένο ψάρι χωρίς κόκκαλα
  • 2-3 ετών: 60-90gr μαγειρεμένο ψάρι χωρίς κόκκαλα
  • 4-6 ετών: 90-120gr μαγειρεμένο ψάρι χωρίς κόκκαλα

1 μερίδα ΛΙΠΩΝ:

  • 1 κ.σ ελαιόλαδο ή άλλα φυτικά έλαια
  • 1 χούφτα ξηροί καρποί
  • ½ κ.σ ταχίνι
  • 10-12 ελιές
  • 1 κ.σ βούτυρο/ μαργαρίνη

 1-2 ετών2-3 ετών4-6 ετών
ΛΑΧΑΝΙΚΑ1 μερίδα/ ημέρα1 μερίδα/ ημέρα1-2 μερίδες/ ημέρα
ΦΡΟΥΤΑ1 μερίδα/ ημέρα1 μερίδα/ ημέρα1-2 μερίδες/ ημέρα
ΓΑΛΑ/ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ2 μερίδες/ ημέρα2 μερίδες/ ημέρα2-3 μερίδες/ ημέρα
ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ-ΠΑΤΑΤΕΣ2 μερίδες/ ημέρα3 μερίδες/ ημέρα4-5 μερίδες/ ημέρα
ΟΣΠΡΙΑ1-2 μερίδες/ εβδομάδαέως 3 μερίδες/ εβδομάδα3 μερίδες/ εβδομάδα
ΚΡΕΑΣ3-4 μερίδες/ εβδομάδα2-3 μερίδες/ εβδομάδα2-3 μερίδες/ εβδομάδα
ΨΑΡΙΑ-ΘΑΛΑΣΣΙΝΑ2 μερίδες/ εβδομάδα2 μερίδες/ εβδομάδα2-3 μερίδες/ εβδομάδα
ΛΙΠΗ1 μερίδα/ ημέρα1-2 μερίδες/ ημέρα2-3 μερίδες/ ημέρα
**ΝΕΡΟ3-4 ποτήρια/ ημέρα3-4 ποτήρια/ ημέρα4-5 ποτήρια/ ημέρα

Τα μικρότερα παιδιά προτιμούν πιο απλοποιημένα γεύματα με ποικιλία χρωμάτων, υφών και σχημάτων. Υπάρχουν πολλές πρακτικές προκειμένου να εισάγουμε καινούργιες τροφές ή και ολόκληρα γεύματα στο διαιτολόγιο των παιδιών μας. Ωστόσο, ορισμένες είναι πλέον παρωχημένες και θα πρέπει να αποφεύγονται αυστηρά από τους γονείς. Δεν πρέπει το παιδί να συνδέει το φαγητό ή κάποιο συγκεκριμένο τρόφιμο με την επιβράβευση, την ανταμοιβή ή αντίστοιχα με την τιμωρία. Αντιθέτως, είναι χρήσιμο να μάθει να αντιμετωπίζει όλα τα τρόφιμα με παρόμοιο τρόπο. Φυσικά, δεν θα είναι ίδιες όλες οι ημέρες. Μπορεί σήμερα να καταναλώσει κανονικά όλα του τα γεύματα και αύριο να τραφεί πολύ λιγότερο. Αυτός, σίγουρα, δεν είναι λόγος για να «μην σηκωθεί από το τραπέζι, εάν δεν φάει όλο του το φαγητό»!

Σε αυτή την πολύ ευαίσθητη ηλικία, είναι υψίστης σημασίας οι ίδιοι οι γονείς να αποτελούν πρότυπο για τα παιδιά τους και να χτίσουν γερές βάσεις γύρω από τον θεσμό της οικογένειας και της αλληλοκατανόησης.

Αυτό, φυσικά, μπορεί να επιτευχθεί με καθημερινά οικογενειακά γεύματα. Εάν όχι όλα τα κυρίως γεύματα (πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό) τουλάχιστον ένα από αυτά επιβάλλεται να πραγματοποιείται στο τραπέζι με παρόντα όλα τα μέλη της οικογένειας. Έτσι, το παιδί θα νιώθει μέλος της ‘ομάδας’ αυτής και παρατηρώντας τις κινήσεις των γονιών του, θα καταφέρει πιο γρήγορα να τρέφεται μόνο του χρησιμοποιώντας σωστά τα μαχαιροπίρουνα, μιας τα μικρά παιδιά έχουν την τάση να μιμούνται ό,τι βλέπουν. Παράλληλα, έχοντας ως καθημερινό πρότυπο τις διατροφικές συνήθειες των γονέων, τα παιδί θα έχει την τάση να καταναλώσει και να αποδεχτεί πιο σύντομα τρόφιμα όπως είναι τα λαχανικά και τα φρούτα.

Στέλιος Κολυβίρας -Τζιβανιώτης
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος MMedSci
Μετεκπαιδευθείς στην Ιατρική Σχολή Παν/μίου Αθηνών

Κατερίνα Θεοδωρακοπούλου
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος BSc
Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο